BARTOLİN KİSTİ
Bartholin bezleri döl yolu girişinin her iki yanında sağlı sollu yer almış organlardır. Bu bezler ince bir kanal aracılığı ile döl yolu girişine açılırlar. Mukus salgılarlar. Esas amaçları penisin döl yoluna girişini kolaylaştırmak ve döl yolu girişinin ıslanmasını sağlamak olan sümüksü kıvamda kaygan şeffaf bir sıvı salgılamaktır. Cinsel uyarı ile bu sıvı artar. Salgı yapan bu bez bir kese gibidir.
BARTOLİN KİSTİ – BARTOLİN APSESİ
Döl yolu girişi iltihapları veya bizzat bartolin bezinin iltihaplanması gibi herhangi bir sebeple bartolin bezinin vajinaya salgıyı akıttığı kanalında bir tıkanma olursa, tıkanıklığın arkasında kesenin içi bez salgısı ile dolmaya başlar.
Kesedeki bezler salgı üretimine devam ederler ve içi boşalamayan kese şişmeye başlar ve kist meydana gelir. Buna “bartolin kisti” denir. Kist büyüklüğü değişebilir, küçük olabilir, bir yumurta büyüklüğünde de olabilir. Genelde ağrı yapar. Kist oluşan kesenin kanalının ağzı genelde mikrop kaparak iltahap oluşturur ve kapanır. Bartolin bezinin iltihaplanmasına “bartholinitis” denir. Genel enfeksiyon belirtileri oluşmaya başlar. Ateş, kızarıklık ve ağrı olur. Sonunda püy içeren apse meydana gelir. Buna “bartolin apsesi” denir.
Belirtileri
- *Dış dudakların üzerinde tek taraflı veya iki tarafta birden olan şişkinlik,
- *Döl yolunda şiddetli ağrı,
- *Ağrılı cinsel ilişki yani disparoni,
- *Cinsel ilişki sırasında rahatsızlık ve hassasiyet,
- *Dol yolunda kızarıklık ve sıcaklık,
- *Yürüme güçlüğü vb.
Tanı
Tanı muayene sırasında dış dudaklardaki kistik şişliğin saptanması ile konur.
Bartholin bezinin kanalında tıkanmaya neden olan en önemli etken “bel soğukluğu” adı verilen hastalığa neden olan bakteri gibi bakterilerle oluşan enfeksiyonlardır.
Nedenleri
- *Mikroplar,
- *Döl yolu bölgesinde oluşmuş veya halen devam eden enfeksiyonlar,
- *Kanser,
- *Döl yolu bölgesinde oluşmuş bir çarpma veya zedelenme,
- *Döl yolu bölgesinde oluşan yaralanmalardan kalan sekeler,
- *Döl yolu bölgesinde yapılan bazı ameliyatlar sonrasında.
Korunma
- *Temizliğe ve hijyene dikkat edilmesi,
- *Yeni partnerle prezervatifsiz seks yapmamak,
- *Akıntı varsa hemen doktora baş vurmak,
- *Büyük tuvalet sonrası temizlenmede arkadan öne doğru silinmeyip dışkının döl yoluna bulaşmasını önlemek,
- *Düzenli doktor kontrolünde olmak.
Tedavi
- *Antibiyotik tedavisi,
- *Ağrı kesiciler,
- *Apse boşaltılması,
- *Marsupiyalizasyon yani bezin salgıladığı mukusun dışarı akmasının sağlamak için cep yapma,
- *Cerrahi tedavi,
- *Varsa cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisi.
Bartholin kisti veya apsesinin tekrarlaması halinde ne yapılmalıdır?
Tekrarlaması halinde word kateter uygulaması, kist yatağına alkol veya gümüş nitrat uygulaması tercih edilebilir. Sadece kistin boşaltılması ile yüzde 30-40 olan tekrarlama riski bu yöntemlerle yüzde 10’un altına indirilebilir. Vajinal kuruluk ve cinsel ilişki esnasında ağrıya yol açabileceğinden derindeki bezin çıkartılması son çare olarak düşünülmelidir.
Jinekolojik muayene konusunda çekinen bireyleri düşünürsek… Bartholin kisti olan kişi tedavi yöntemlerine başvurmazsa ne olur?
Ağrı o kadar şiddetli olur ki oturmak, hatta yürümek bile çok zorlaşır. Bu durumda tedavi yapılmaması düşünülemez. Kist veya abse boşaltılarak hasta bir an önce rahatlatılmalıdır. Özellikle ileri yaşta ortaya çıkan Bartholin kistlerinde kanser olasılığı da akla getirilmelidir.
Kanser riski çok düşük olsa da özellikle 40 yaş üstündeki kadınlarda biyopsi alınması düşünülmelidir. Kanser durumunda daha geniş kapsamlı cerrahi, lenflerin çıkartılması ve hatta radyoterapi gündeme gelebilir.
Bartholin kistine sahip hastaların yapması gerekenler nelerdir?
Bartholin kisti oluşumu hastanın davranışlarıyla çok ilgili değildir. Yine de genital hijyene dikkat edilmesi önerilir. Dış genital bölge temizliğinde pH değeri uygun sıvı sabunlar tercih edilmelidir. Abse oluşumu ise enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkar. Güvenli bir cinsel yaşam hem cinsel yolla bulaşan hastalıklardan hem de Bartholin enfeksiyonundan korunmak için ilke edinilmelidir. Küçük kistlerin fark edilip antibiyotik uygulanması abse oluşumunu engelleyebilir.