Gebelik öncesi danışmalık neden önemlidir?
Gebelik planlayan her anne adayının hamile kalmadan önce bir kadın doğum uzmanına başvurması sağlıklı bir gebelik, doğum eylemi ve doğum sonrası dönem için çok önemlidir.
Amaç anne adayının gebe kalmadan önce var olan tüm risk faktörlerini saptamak, gebeliği esnasında ortaya çıkabilecek bir rahatsızlığı zamanında teşhis etmek ve bu risk faktörleri kontrol altına alındıktan sonra gebeliği planlamasını sağlamaktır. Bu şekilde sorunsuz bir gebelik ve sağlıklı bir doğum teminat altına alınır.
Gebelik öncesi değerlendirme için doktora başvurduğunuzda neler yapılır?
Doktorunuza başvurduğunuzda yapacağınız görüşmede yaşınız, mesleğiniz, çalışma hayatınız, uyku ve dinlenme alışkanlıklarınız, egzersiz alışkanlıklarınız gibi size önemsiz görünebilecek bazı sorular doktorunuza ipuçları verecektir.
Ayrıca beslenme alışkanlıkları, alkol ,sigara ve diğer madde kullanımı, gebeliğinizi olumsuz etkileyebilecek kronik hastalıkların (yüksek tansiyon, kalp, böbrek, şeker hastalığı, sara nöbetleri gibi) belirlenmesi, daha önce geçirmiş olduğunuz ameliyatların ve hastalıkların (myom, yumurtalık kisti, iltihaplanmalar gibi) sorgulanması ve varsa önceki gebeliklere ait olumsuz durumların anlatılması (düşük, ölü doğum, anomalili doğum gibi), sizin ve doğacak bebeğinizin sağlığı hakkında fikir verecektir.
Bazı jinekolojik hastalıklar ve enfeksiyonlar hamile kalmada güçlüğe veya hamile kalındığında düşüklere sebep olabileceğinden hastanın öyküsü son derece önemlidir.
Görüşmede anne ve baba adayının aile geçmişleri sorgulanır, yaş ve genetik faktörlere bağlı riskler belirlenir, gerekiyorsa genetik danışmanlık istenir. Ayrıca anne ve baba adayının yaşam ve beslenme alışkanlıklarının sorgulanması hamilelik ve bebeğe gelebilecek zarar açısından önemlidir.
Kişinin hikayesi ve genel sağlık durumu ile ilgili bilgi alındıktan sonra sıra muayeneye gelir.
Genel muayenede boy, kilo, tansiyon ve vucut tipi özellikleri, organlarda fonsiyon bozuklukları olup olmadığı araştırılır.
Jinekolojik muayene ile vaginal ve pelvik enfeksiyonlar araştırılır. Transvaginal ultrasonografi ile gebeliği olumsuz etkileyebilecek olan yumurtalık kisti, rahimde miyom, polip gibi durumlar ortaya çıkarılır.
GEBELİK ÖNCESİ DANIŞMA
Kadın Doğum hekimine başvuru sırasında ve sonrasında izlenecek yol:
- 1-ANAMNEZ –GEÇMİŞ HASTALIKLAR VE DOĞUMLARIN SORGULANMASI
- 2-FİZİK MUAYENE
- 3-JİNEKOLOJİK MUAYENE
- 4-ULTRASONOGRAFİ MUAYENESİ
- 5-LABORATUVAR TETKİKLERİ
- 6-GEREKİYORSA DİĞER UZMANLIK KONSÜLTASYONLARI
ANAMNEZ
- 1-Yaş <16 ; > 40
2-Gebelik özgeçmişi: Tekrarlayan düşükler: C. Luteum yetersizliği, uterus anomalileri, myom, enfeksiyonlar, sineşiler, servikal yetersizlik, kronik hastalıklar-(SLE-DM-Tiroid), sigara, malnütriyon, kromozom anomalileri … - 3-Soy geçmiş : Anne, baba, kardeşler, kadın yakınlar, gerekiyorsa aile ağacı (kalıtsal hast.)
- 4-Özgeçmiş: geçirilmiş olan ameliyatlar,enfeksiyon hastalıkları, allerji…
- 5-Alışkanlıklar : sigara, alkol, ilaç bağımlılığı, devamlı alınması gereken ilaçlar…
- 6-Çalışılan işyeri, ulaşım, beslenme (hipervitaminoz, aşırı karbonhidrat),uyku düzeni…
FİZİK MUAYENE
Ağırlık (> 90 kg ; + %10), boy, BMI, kan basıncı, akciğer, kalp, dolaşım sistemi…
JİNEKOLOJİK MUAYENE
İç ve dış genital organların incelenmesi
Smear testi
LABORATUVAR TETKİKLERİ
- Temel kan tetkiki (anemi: Fe, B vit, folik asit eksikliği, hipoproteinemi, element eksiklikleri)
- İdrar tetkiki
- Böbrek fonksiyonları
- Kan şekeri, karaciğer fonksiyonları
- Enfeksiyon Hastalıkları
- TORCH, CTBH
- Kalp hastalıkları (Romatizmal, endokardit, doğumsal,…)
- Dolaşım sistemi hastalıkları (Pıhtılaşma, varis..)
- Akciğer hastalıkları (Tbc, astım, KOAH, kifoskolyoz…)
- Böbrek hastalıkları (Akut, krn, transplant…)
- Sindirim sistemi hastalıkları (Hepatit- tekrarlayıcı…)
- Şeker hastalığı (Tip I, Tip II, Gebeliğe Bağlı Diyabet…)
- Tiroid hastalığı (Hipo- hiper)
- Kan hastalıkları (Anemi, talasemi, lösemi)
- Deri hastalıkları (A vit. kullanımı…)
- Ortopedik hastalıklar-ameliyatlar
- Nörolojik hastalıklar (Epilepsi,….)
- Psikiyatrik hastalıklar
- Geçirilmiş tümör ameliyatları
- Radyasyon
RİSKLİ GEBELİKLERİN SAPTANMASI
Gebe ve doğacak bebeğin sağlığı için gebelik süresince belirli aralıklarla bazı muayeneler ve testler yapılmaktadır. Doğumdan önceki dönemde rutin kontroller ile, anne adayı ve bebekte oluşabilecek olası risklerin önceden saptanması ve bunlara göre önlem alınması önemlidir. Yapılan bu incelemeler ile gebeliğin sağlıklı seyredip etmediği öğrenilir.
Antenatal Bakım ve Prenatal Tanı isimlerini alan bu takip planının başlıca üç amacı vardır:
- 1- Doğumdan önce sorun çıkaracak bebeklerin erken tanınması, tedavisi ve diğer önlemlerin alınması,
- 2- Doğumdan hemen sonra tedaviye alınması gereken bebeklerin önceden saptanması ,
- 3- Gebelik süresince anne sağlığının sürekliliğinin sağlanması.
Yüksek Riskli Gebelik Ünitesinde kimler takip edilirler?
- Gebeliğin ilk üç ayında ilaç, radyasyon gibi malformasyon yaptırabilen maddelere maruz kalanlar,
- Tekrarlayan düşüğü olanlar
- Önceki çocuğunda anomali veya tekrarlama riski yüksek kalıtsal hastalığı bulunanlar,
- Gebeliğin 11-20. haftalarında, şüpheli ikili-üçlü-dörtlü test sonucu bulunanlar, anormal aFP düzeyi gösterenler,
- Herhangi bir nedenle villus biyopsisi, amniyosentez ve fetal kan örneklemesi yapılacak olan gebeler,
- Ultrasonografide anormal bulgu saptananlar,
- Anne, baba veya yakın akrabalarında kalıtsal hastalığı bulunanlar,
- Diyabet, guatr, hipertansiyon, kalp, kan uyuşmazlığı, epilepsi … gibi hastalığı olanlar,
- Gebelik sırasında önemli enfeksiyonlarından birini geçirenler,
- Çoğul gebeliği bulunanlar.